OKNO NA ŚWIAT

Kraj Izrael

Stolica: Jerozolima
Powierzchnia: 22 072 km²
Ludność: 7 653,6 tys.
Waluta: nowy szekel izraelski (NIS), 1 szekel = 100 agorot
Napięcie: 230 V
Język: hebrajski, arabski
Wiza: wiza nie jest wymagana (wymagany paszport)

Centralny Izrael

Magia izraelskiego wybrzeża i wspaniałe plaże Netanji.

Informacje ogólne

Centralny Izrael jest doskonałym regionem dla turystów, którzy chcą jednocześnie wypoczywać nad ciepłymi wodami Morza Śródziemnego i zwiedzać miejsca związane z przypowieściami biblijnymi. Odległości między malowniczym wybrzeżem a interesującymi zabytkami są niewielkie, więc w ciągu jednego dnia można wylegiwać się na plażach, odkrywać starożytne ruiny i spacerować wieczorem promenadami pełnymi opalonych turystów.

Wypoczynkowy zakątek Izraela ma bezpośredni dostęp do Morza Śródziemnego w dwóch miejscach. Swoimi terenami Centralny Izrael okrąża Tel Aviv i sąsiaduje od południa z nizinnym pasem Równiny Szaron i Izraelem Południowym, od wschodu z Jerozolimą i Samarią, natomiast od północy z ziemiami należącymi do Hajfy. Woda w tej części wybrzeża jest wyjątkowo przejrzysta, a szerokie plaże charakteryzują się przeważnie białym, drobnym piaskiem. Podróżując po regionie można zauważyć, iż większą część terytoriów znajdujących się w głębi lądu zajmują pola uprawne z dominującymi cytrusami i winną latoroślą. Najważniejszą rzeką regionu, przepływająca przez kilka miast na wybrzeżu, jest Jarkon. Tereny wokół rzeki od lat znane były z niezwykle bogatej flory i fauny, dlatego zostały objęte Parkiem Narodowym Jarkon i są często odwiedzane przez turystów poszukujących przepięknych zakątków, pełnych urzekających widoków. Do rezerwatu zaglądają także miłośnicy pieszych wędrówek i wielbiciele wypraw rowerowych.

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

Tereny Centralnego Izraela obejmujące wybrzeże Morza Śródziemnego noszą nazwę Wybrzeża Filistyńskiego i historycznie związane są z Tel Avivem. Początki regionu sięgają jednak wcześniejszych okresów, w których na kartach historii zapisały się dzieje miast Aszdod i Aszkelon. Na przełomie XIII i XII w. p.n.e. w tej części wybrzeża wylądowały pochodzące z Krety ludy morskie zwane Filistynami. Ich celem było podbicie Egiptu, niemniej wojownicy spotkali się z silnym oporem i ulegli woskom Ramzesa II. Filistyni pozostali mimo porażki na wybrzeżu, założyli kilka osad i dali początek nazwie Palestyna. Wybrzeże stało się bramą do Izraela od strony morza i nieraz w tym miejscu dochodziło do krwawych potyczek z arabskimi najeźdźcami. Krzyżowcy odbili region z rąk Arabów w XI w. n.e., chociaż w XIII stuleciu ziemia trafiła w ręce egipskich Mameluków,  a później weszła w skład Imperium Osmańskiego. W kolejnych wiekach miasta wybrzeża straciły na znaczeniu, aczkolwiek ich świetność powróciła wraz z rozwijającą się turystyką.

Netanja – jeden z piękniejszych kurortów Izraela nad Morzem Śródziemnym, połączony komunikacyjnie z Tel Avivem. Chociaż miasteczko uchodzi za niezwykle zamożne z powodu licznych szlifierni diamentów, panuje w nim spokojna atmosfera służąca błogiemu wypoczynkowi. Najwięcej turystów można przeważnie spotkać na Kikkar HaAtzma’ut, czyli Placu Niepodległości wznoszącym się na skarpie nadmorskiej przy plaży oraz na ulicy spotkań – Rehov Herzl. Miłośnicy długich spacerów wybierają się także na kilkukilometrową promenadę ciągnącą się na całej długości szerokiej i piaszczystej plaży. Wypoczynek zapewniają przyzwoite hotele na każdą kieszeń, natomiast czas wolny wypełniają letnie imprezy kulturalne, festiwale filmowe, koncerty muzyczne i występy folklorystyczne odbywające się najczęściej w wybudowanym prawie na samej plaży parku Gan Ha-Melekh. Całe wybrzeże nadaje się również do uprawiania najważniejszych dyscyplin wodnych.

Kuchnia

Wśród wielu atrakcji przyciągających turystów do Izraela jest także kuchnia – pyszna, kolorowa, ładnie podana i aromatyczna. Jedzenie jest proste, ale w pewien sposób odzwierciedla przynależność etniczną mieszkańców i niejednokrotnie potrafi zaskoczyć kulinarnych podróżników. Należy jednak pamiętać, że kulinarni twórcy izraelskiej kuchni kierują się ściśle przestrzeganymi zasadami. Podstawowym pojęciem najczęściej kojarzącym się z kuchnią żydowską jest słowo koszer, czyli „zdatny”, dopuszczające do spożywania tylko potrawy zgodne z zasadami prawa religijnego, chociaż jego interpretacja przez poszczególne społeczności żydowskie może być różna. Dla turystów zasady takie nie zawsze mogą wydawać się jasne, niemniej warto pamiętać, że mięso wybranych zwierząt może pochodzić wyłącznie z uboju rytualnego zwanego szechitą, a wieprzowina, konina czy mięso z królika uchodzi za „nieczyste”, podobnie jak niektóre owoce morza.  Niepodważalnym wymogiem koszerności jest także niełączenie mleka i mięsa, dlatego w wielu restauracjach, które podają mięso, nie można dostać kawy z mlekiem i deserów mlecznych.

W celu poznania prawdziwej kuchni żydowskiej najlepiej udać się do miejsc prowadzonych przez ortodoksyjnych Żydów pieczołowicie dbających o przestrzeganie zasad kulinarnych. Zdarza się jednak, że większość restauracji, a także hoteli, respektuje prawo żydowskie i oddzielnie sprzedaje produkty mleczne i mięsne.

Kuchnia żydowską łączy w większej mierze elementy różnych kuchni, z którymi przez stulecia spotykali się Żydzi mieszkający w różnych zakątkach świata. Posiłki zwykle zaczynają się od mezze, czyli zestawu przystawek z pieczywem „pita” i mogą to być przykładowo tahini – pasta z ziaren sezamu, tabbouleh – rodzaj kaszki lub humus – przekąska z ugotowanej i utartej ciecierzycy z czosnkiem, sezamem i sokiem z cytryny. Bardzo często liczba zakąsek może dochodzić do kilkudziesięciu, więc wcześniej warto zastanowić się nad kolejnością sięgania po przysmaki. Wśród popularnych potraw można także znaleźć kibbe – rodzaj krokietów z pszenicy, mięsa, cebuli i orzeszków piniowych.

Kulinarni podróżnicy z pewnością dostrzegą podobieństwo niektórych dań z kuchnią Bliskiego Wschodu i przede wszystkim z ciecierzycą, czyli rośliną strączkową, z której przyrządza się jedną z rozpoznawalnych potraw jaką jest falafel – małe kulki z ciecierzycy smażone w głębokim tłuszczu, serwowane w chlebie „pita” wraz z sałatką i przyprawami. Taka potrawa najlepiej smakuje z pikantną przyprawą harit, chociaż w wielu miejscach turystyczne nosy mogą wyczuć takie przyprawy jak kminek, kolendra, mięta, czosnek czy ostryż.

Sycąca jest bałkańska zapiekanka z serem, ziemniakami lub grzybami zwana borekas, natomiast turyści, którym nie odpowiadają dania wegetariańskie z pewnością sięgną po szaszlika – mięso przeważnie wołowe pod postacią befsztyku. Dla smakoszy mięsa powszechnym widokiem na ulicach są stragany z cielęcą, drobiową, jagnięcą i wołową szałarmą, obfitującą w solidną porcję sałatek, wyglądającą jak popularny kebab. Warto rozglądnąć się także za arabskim daniem z pieczonego kurczaka, cebuli, migdałów i przypraw podawanych w okrągłej „picie” mussacha lub za tzw. „Cygarem Marokańskim”, czyli mięsem zapieczonym i zwiniętym w cienkie rurki z dużą ilością pieprzu. Serca turystów podbijają także bliny – drożdżowe paluszki ze słonym nadzieniem z grzybów lub sera. Z Morzem Śródziemnym związana jest znana także w Europie baklava, czyli deser przyrządzany z plastrów ciasta, przekładanych masą orzechową i miodem lub cukrem.

Jak widać w kuchni izraelskiej można zauważyć wpływy sąsiednich krajów arabskich, a także tureckie i daleko-azjatyckie, dlatego warto rozglądnąć się za przytulną restauracją zamiast wstępować do pierwszego lepszego lokalu z europejskimi fastfoodami.

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

Zasady koszerności obejmują także ryby, które przygotowane mają być wraz z płetwami, ogonem i ośćmi. Szczególnie przy plażach można kupić podawane w taki sposób sardynki czy nawet ryby słodkowodne: pstrągi i tilapie nilowe, czy popularne ryby św. Piotra.

Warto także pamiętać o szabacie, kiedy większość Żydów nie przyrządza żadnych potraw, a najbardziej znanym daniem przygotowywanym w piątek przed zachodem słońca jest czulen – gulasz z koszernego mięsa z fasolą i cebulą, podawany również z jajkiem na twardo lub knedlami.

W wolnej chwili warto zajść na targowisko, by nabyć świeże kiwi, mango, granaty, jabłka jawajskie czy papaje, natomiast w upalny dzień nic nie gasi lepiej pragnienia niż soczysty arbuz.

Również kawa przywędrowała z wielu zakątków. W ulicznych kawiarniach można chociażby podelektować się kawą z pianką po wiedeńsku, czarną i słodką po turecku, w najmocniejszej wersji botz lub orzeźwiającym, kremowym naparem świeżej kawy.

Z wyprawy do Izraela mniej zadowoleni będą smakosze alkoholi, gdyż rynek procentowych trunków nie jest zbyt imponujący, niemniej w upalne dni można napić się popularnego piwa Nesher, Goldstar lub Maccabee, natomiast po kolacji sięgnąć po butelkę wina białego lub czerwonego, pochodzącego z okolic Galilei, Karmel czy Riszun Litsijjun.

Obyczaje

Izrael jest państwem, które potrafi zaskoczyć turystów pod wieloma względami. Chociaż kojarzone jest z „Ziemią Świętą” i silnym zakorzenieniem religijnym, jego mieszkańcy stosunkowo rzadko odnoszą się do tradycji, a państwo w nowoczesnym świecie funkcjonuje jako pracowite i rozwijające się dynamicznie. Społeczeństwo jest barwną mozaiką, na którą wpływ miało położenie samego kraju między najstarszymi cywilizacjami świata, jakimi były Egipt, Mezopotamia, kraje Morza Śródziemnego i Arabia, a także późniejsze losy związane z licznymi emigracjami. Jednak bez względu na poglądy polityczne i stosunek do religii Izraelczycy są przywiązani do ziemi, przodków, wiary i tożsamości, a każdy Żyd z najdalszego nawet zakątka świata ma prawo żyć w Izraelu i posiadać jego obywatelstwo.

Różnorodność społeczeństwa widoczna jest na ulicach, gdzie spotykają się różne narodowości i usłyszeć można wiele języków. Przysłuchując się rozmowom Izraelczyków odnosi się wrażenie, że w każdej sprawie każdy ma inne zdanie. Na ulicach widać także podziały etniczne, a większość tradycji związana jest z judaizmem i zakazami wyłożonymi w świętej księdze Torze. Pomimo iż naród żydowski stał się w ostatnich latach nowoczesny i rozwojowy, w niektórych dzielnicach zamieszkałych przez ortodoksyjnych wyznawców judaizmu można spotkać Izraelczyków z długimi brodami, charakterystycznymi pejsami, kapeluszami na głowach i czarnymi okryciami wierzchnimi. Tradycja mimo wszystko jest dla Izraelczyków bardzo ważna i stanowi zbiór niepisanych praw, obyczajów i wierzeń składających się na kodeks Mojżesza przekazywany ustnie z pokolenia na pokolenie.

Wspólnota żydowska charakteryzuje się silnymi więzami rodzinnymi, gdyż judaizm nakazuje założenie rodziny i posiadanie dzieci. Dlatego też tradycyjny ślub żydowski może dla turystów, którzy przypadkowo trafią na taką uroczystość, okazać się interesującym wydarzeniem

Świętym miejscem jest synagoga, powszechnie znanym słowem „koszerny”, a istotnym rytuałem obrzezanie. W tradycji religijnej ważną rolę pełnią także postrzyżyny, czyli nie obcinanie włosów dziecku do 3 roku życia, czy Bar micwa – uroczystość pełnoletności obchodzona w dniu 13 urodzin chłopca. W trakcie podróży po Izraelu warto również przyjrzeć się najważniejszym świętom, takim jak: Pesach (Święto Paschy), Szawuot (Święto Tygodni) czy Jom Kipur (Dzień Pojednania). Turyści powinni zwrócić uwagę na Szabat, czyli dzień wolny po tygodniu pracy, upamiętniający odpoczynek Najwyższego po stworzeniu świata. W ten dzień rozpoczynający się w piątek wieczorem, tuż przed zachodem słońca, nie wolno wykonywać wielu prac i czynności. Szabat kończy wieczorna uczta w sobotę połączona z uroczystością hawdala, czyli spaleniem wonnego zioła. Należy mieć na uwadze fakt, iż w tym czasie komunikacja w kraju jest ograniczona, a większość instytucji i lokali usługowych jest zamknięta. Podobnie jest w trakcie święta Jom Kipur, kiedy ustaje ruch na ulicach miast.

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

W Izraelu można posługiwać się językiem angielskim, który na dobre zadomowił się jako język urzędowy, a większość nazw podawana jest w dwóch językach.

Przy wstępie do większości obiektów historycznych i stanowisk archeologicznych należy uiścić stosowną opłatę. Koniecznie trzeba pamiętać, że Izraelczycy są restrykcyjni jeżeli chodzi o ubiór. W trakcie zwiedzania kościołów, synagog i meczetów nie do przyjęcia są sukienki bez rękawów, krótkie spódniczki i bluzki oraz szorty, niemniej niektóre obiekty oferują turystom nieprzygotowanym na zwiedzanie odpowiednie nakrycia. Szczególne zachowanie obowiązuje także w miejscach kultu religijnego, do których nie zawsze można wejść bez aprobaty uczestników obrzędów. Z wyczuciem należy podchodzić do fotografowania ludzi oraz uroczystości religijnych, natomiast robienie zdjęć obiektom wojskowym i żołnierzom jest zakazane.

Turyści powinni pamiętać, że kelnerzy w restauracjach przywykli  do wręczania rachunków z dopiskiem „obsługa nie jest wliczona w cenę”, nie ma także zwyczaju targowania się ze sprzedawcą, jeśli nie jest się zainteresowanym kupnem oraz dawania napiwku taksówkarzom, którzy nie zawsze są uczciwi wobec swoich klientów.

Przed wyjazdem do Izraela należy zorientować się w bieżącej sytuacji politycznej, ponieważ do niektórych terenów może być ograniczony dostęp lub w ogóle brak możliwości poruszania się między nimi.

Aktywny wypoczynek

W kurortach na wybrzeżu panują doskonałe warunki do uprawiania kitesurfingu, surfingu, windsurfingu i żeglarstwa. Coś dla siebie znajdą amatorzy snorkelingu i nurkowania z pełnym akwalungiem. Szerokie i piaszczyste plaże sprzyjają wypoczynkowi rodzinnemu i zabawom z małymi dziećmi. W wielu miejscach można pograć w siatkówkę plażową czy popływać na nartach wodnych za motorówką.

Wycieczki Fakultatywne

Kfar Saba – niewielkie miasto powstałe na skutek ruchu osadniczego w Palestynie z przełomu XIX i XX wieku. Do głównych atrakcji turystycznych należy Grób Benjamina, czyli zespół grobowców z epoki otomańskiej, w których ma znajdować się grób syna Jakuba. Dzieje okolic prezentuje Muzeum Archeologiczne, a jeżeli komuś niestraszne zaglądanie do grobowców powinien odwiedzić stanowisko archeologiczne Sabiya.

Ramat Gan – miasto sąsiadujące z Tel Avivem, pełne drapaczy chmur i banków dzięki biznesowej funkcji jaką pełni w kraju. Znajduje się tam sławny na całym świecie Uniwersytet Bar-Ilan, znana giełda diamentów, interesujące Muzeum Diamentów Harry Oppenheimera oraz narodowy stadion piłki nożnej. Ciekawie prezentuje się Muzeum Sztuki Rosyjskiej Zetlinów, natomiast turyści z małymi dziećmi koniecznie powinni wybrać się do „park safari”, gdzie dzikie zwierzęta żyją na otwartej przestrzeni i można je podziwiać z wynajętego samochodu lub specjalnego autokaru wycieczkowego.

Aszkelon – jedno z najstarszych miast na świecie i największy port morski w starożytnym Kanaanie. Pierwsze ślady osadnictwa datują się na II tysiąclecie p.n.e., natomiast właśnie w tym miejscu wylądowali mieszkańcy Krety – Filistyni, wybierający się na podbój Egiptu. Wybudowany przez nich port został zburzony w 604 r. p.n.e. przez wojska Nabuchodonozora i chociaż osadę wskrzesił w kolejnych wiekach Herod Wielki, jej losy nie potoczyły się pomyślnie.  W historii miasta zapisali się także krzyżowcy, którzy co prawda wybudowali w tym miejscu twierdzę, ale za raz po nich przyszli Arabowie i pogrążyli miasto w ruinie na kilka kolejnych stuleci. W XVI w. odbudowano jednak arabskie al-Majdal, które dobrze funkcjonowało przez następne wieki. Turyści zaglądają tam głównie po to, by zwiedzić Park Narodowy Aszkelon ze stanowiskami archeologicznymi. Podróżniczą ciekawość pobudzają między innymi pozostałości łuków sprzed kilku tysięcy lat, szczątki kolumnad i świątyń, amfiteatr oraz ruiny bizantyjskiej bazyliki. Z kolei miłośników podwodnych odkryć przyciąga w to miejsce niezwykły park morski skrywający w swoich głębinach wraki starożytnych statków.

Ramla – nazwa historycznego miasta założonego w 716 r. przez arabskiego kalifa pochodzi od słowa oznaczającego „piasek”, kojarzącego się przed wiekami ze szczerym polem. Na skutek szybkiego rozwoju niewielka osada stała się stolicą Palestyny i pełniła tę funkcję aż do czasu średniowiecznych wypraw krzyżowych. Turyści zaglądają do miasta przede wszystkim po to, by zwiedzić Wielki Meczet, który przez wieki uchodził za najpiękniejszą świątynię muzułmańską. Dla przepięknych widoków warto wspiąć się na imponujący minaret meczetu, a także zwiedzić zespół podziemnych cystern. Interesujące może okazać się zwiedzanie symbolu miasta, czyli Białej Wieży, w której jedną noc spędził Napoleon rozkoszujący się widokami na okolicę. W sąsiedztwie konstrukcji znajdują się pozostałości meczetu z czasów założenia miasta oraz interesująca Cysterna św. Heleny – ciekawy zbiornik pochodzący z VII w., przy którym jednocześnie pojono kilkadziesiąt wielbłądów. Ciekawostką jest fakt, że Ramla zamieszkiwana jest przez rzadko spotykaną grupę etniczną Karaimów.

Park Narodowy Jarkon – przepiękny park utworzony w źródłowym odcinku doliny rzeki Jarkon. Teren parku poprzecinany siecią szlaków spacerowych i ścieżek rowerowych jest doskonałym miejscem na odpoczynek od nagrzanych słońcem plaż Tel Avivu. Dodatkową atrakcją jest stojąca na wzniesieniu otomańska twierdza Binar Bashi.

Lydda – niewielkie miasteczko z bogatą historią sięgającą roku 1300 p.n.e. i podboju przez Izraelitów starożytnej krainy Kanaanu. Po zniszczeniu Świątyni Jerozolimskiej w 70 r. n.e. do osady przybyła fala uchodźców, z którymi kilkadziesiąt lat później, podczas powstania żydowskiego, krwawo rozprawili się Rzymianie. Z Lyddą związany jest kult św. Jerzego, który został tam schwytany i zamęczony na śmierć, a jego postać kojarzy się do dzisiaj z chrześcijańskim męczeństwem i rycerską walecznością. Turyści, którzy bliżej chcą poznać tę legendę powinni zajrzeć do kościoła św. Jerzego z otoczonym wielką czcią sarkofagiem świętego. Interesujący jest także meczet El-Chodr oraz kamienny most Mameluków służący jako doskonały obiekt fotograficzny.

Riszon Le Syjon – osada założona przez żydowskich imigrantów w 1882 r., której dosłowna nazwa oznacza „Pierwsze w Syjonie”. Ciekawostką turystyczną i ważnym zabytkiem jest wykopana w tym czasie Wielka Studnia, uchodząca obecnie za narodową relikwię. Dawni mieszkańcy osady zaprojektowali między innymi flagę Izraela oraz ułożyli hymn narodowy. Na turystów czeka kilka interesujących atrakcji. Oprócz zwiedzenia Wielkiej Synagogi, zabytkowej wieży ciśnień i Muzeum Jad Lebanim mogą wybrać się do wielkiego kompleksu rozrywkowego Superland z wesołym miasteczkiem i zoo lub wziąć udział w Festiwalu Wina kontynuującym zakrapiane tradycje pierwszych osadników. Przy okazji można zwiedzić najlepsze winnice i winiarnie oraz spróbować wysokiej jakości win.

Rechowot – kolejne miasto założone przez imigrantów z Warszawy w 1890 r., będące jednocześnie jedną z najstarszych osad żydowskich. Powinni tam zajrzeć smakosze cytrusów, gdyż okolica słynie z produkcji najbardziej soczystych owoców w kraju. Po smakowitej uczcie warto zwiedzić Muzeum Chaima Weizmanna – współtwórcy państwa żydowskiego i pierwszego prezydenta Izraela, natomiast turyści z dziećmi zbyt szybko nie powinni opuszczać miasta, ponieważ czeka na nich interesujący i kształcący Park Naukowy Clore.

Al-Ajzarija – historyczna Betania – niewielkie miasteczko w Autonomii Palestyńskiej, w pobliżu Jerozolimy i Góry Oliwnej, którego nazwa po arabsku znaczy „Dom Łazarza”. Sama nazwa jednoznacznie kojarzy się z Biblią i ewangelią św. Jana, według której w tym właśnie miejscu Jezus wskrzesił zmarłego Łazarza. W osadzie mieszkały także Marta i Maria goszczące Jezusa, a do słynnego grobu pielgrzymowali wierni już od IV stulecia. W XVI w. ruiny kościoła św. Łazarza przekształcono w meczet uniemożliwiając chrześcijanom dostęp do grobu. Obecnie turyści mogą zwiedzić świątynię upamiętniającą grób Łazarza, gościnny dom Marty i Marii oraz świątynię ozdobioną mozaikami opowiadającymi historię zmartwychwstania.

Betlejem – odwiedziny historycznego miasteczka są dla chrześcijan niezwykle ważnym, życiowym doświadczeniem. Starożytne miasto położone pośrodku ziemi Judy uważane jest powszechnie za miejsce narodzin Jezusa, do którego podróżowali Trzej Królowie. Samo miasto pojawia się w historii już 2 tys. lat przed Chrystusem jako miejsce pochówku Racheli, żony Jakuba i związane jest z wieloma biblijnymi przypowieściami. Nad Betlejem góruje Bazylika Narodzenia Pańskiego wybudowana w IV w. n.e. nad grotą, gdzie według wierzeń miał narodzić się Jezus. Na przestrzeni wieków do świątyni dobudowano kolejne elementy architektoniczne i dekoracje, wynikiem czego jest nagromadzenie w jej wnętrzach rozmaitych kaplic chrześcijańskich. Do zadziwiającej budowli prowadzi niskie wejście przed którym trzeba się schylić. Jego pomysłodawcami byli krzyżowcy, którzy w ten sposób chcieli uchronić kościół przed konnym bezczeszczeniem. Zorganizowane grupy pielgrzymów i turystów gromadzą się tłumnie przy wyłożonej marmurem Grocie Narodzenia, której mistycyzmu dodaje półmrok i unoszące się zapachy kadzideł. Miejsce, w którym narodził się Chrystus, wyznaczone jest srebrną gwiazdą na popękanej płycie. Kolejnym istotnym pomieszczeniem jest Kaplica Żłobka, w której Maryja złożyła nowonarodzone dzieciątko (oryginalne relikwie żłóbka znajdują się obecnie w rzymskiej bazylice Matki Boskiej Większej). Wśród betlejemskich zabytków na uwagę zasługuje także Grota Mleczna, w której wizyta dobrze wpływa na płodność, Pole Pasterzy, gdzie pastuszkowie ujrzeli anioły ogłaszające narodziny Chrystusa, Studnia króla Dawida oraz Grób Racheli. Warto również pokusić się o spacer po uliczkach starówki, wśród których skrywają się pozostałe ciekawe zabytki, niewielkie restauracyjki serwujące „falafel” oraz kramy z najróżniejszymi pamiątkami religijnymi.

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

Jerycho – historyczne miasto położone na wschód od Jerozolimy w pobliżu rzeki Jordan jest najstarszym i najniżej położonym miastem na świecie, w którym nieustannie naukowcy odkrywają skarby archeologiczne. Podczas spaceru po niezwykłym mieście można natknąć się na arabskie bary i restauracje dodające egzotycznego kolorytu. Według przypowieści biblijnych było to najstarsze miasto Ziemi Obiecanej zdobyte przez Izraelitów pod wodzą Jozuego. To właśnie podczas zdobywania Jerycha użyto trąb, które na stałe zapisały się określeniem „trąby jerychońskie” burzące mury. W Jerycho pojawił się przed ukrzyżowaniem Jezus Chrystus, a słynny król Herod wybudował tam swój pałac zimowy. Najważniejszymi miejscami dla turystów są tzw. Źródło Elizeusza nawadniające całą okolicę, pozostałości jednego z najwcześniejszych osiedli ludzkich, ruiny pięknej synagogi z mozaikami podłogowymi datowanymi na VI w. n.e. oraz ruiny Pałacu Hiszama, po którym zachowały się elementy architektury. Turyści zwiedzający miasto kierują się również na Górę Kuszenia, na której Jezus miał być kuszony przez szatana podczas czterdziestodniowego pobytu na pustyni. Dodatkową atrakcją miejsca jest prawosławny grecki klasztor pochodzący z XII w., do którego można wjechać kolejką linową. Widoki z tego miejsca na Dolinę Jordanu są jedynymi w swoim rodzaju.

Herodion – pozostałości pałacu wybudowanego przez Heroda za czasów jego rządów. Przed wiekami na wysokim wzgórzu powstały królewskie kwatery strzeżone przez gigantyczny mur i wieże obserwacyjne. Wewnątrz znajdowały się łaźnie, arkady, synagoga i ogromna sala bankietowa. W okresie powstań żydowskich pałac był areną walk i niejednokrotnie zmieniał właściciela. Chociaż po pałacu pozostały jedynie ruiny, spacer do nich może przywoływać na myśl dawną świetność oraz obfitować w urzekające widoki.

Latrun – miejscowość położona w połowie drogi między Jerozolimą a Tel Awiwem jest o tyle ciekawa, że w jej sąsiedztwie znajduje się klasztor francuskich trapistów, w którym u mnichów można nabyć dobre wina i nalewki oraz pospacerować po ogrodach z fragmentami wczesnochrześcijańskiego kamieniarstwa. Drugim interesującym miejscem są ruiny XII-wiecznej twierdzy krzyżowców, a także ruiny osady, w której przed wiekami wznosiła się bazylika, kościół, klasztor i rzymska willa.

Cezarea – miasto Rzymian i krzyżowców, będące jednocześnie najlepiej zachowanym kompleksem starożytnych ruin w Izraelu, od zawsze przyciąga pasjonatów historii. Znany port powstał w tym miejscu już w IV w. p.n.e. i przez kilkaset następnych lat był siedzibą  prokuratorów rzymskich. Ruinami fascynują się nie tylko naukowcy, ale także turyści przyjeżdżający w to miejsce na kilka godzin. Wielki rozwój Cezarei rozpoczął się za panowania Heroda i wtedy właśnie powstała nazwa odnosząca się do rzymskich władców. W tym okresie zbudowano wielki tor wyścigowy na kilkadziesiąt tysięcy miejsc, wspaniały amfiteatr, na którym walczyli gladiatorzy, targowisko, łaźnie, liczne świątynie i budynki użyteczności publicznej. Do czasów obecnych przetrwał też fragment akweduktu, który przed wiekami zapewniał dostawy wody. W tym miejscu znaleziono Święty Kielich, z którego Jezus miał pić wino podczas ostatniej wieczerzy (obecnie znajduje się w kościele św. Wawrzyńca w San Lorenzo), natomiast o dawnej świetności osady można dowiedzieć się w tajemniczej Wieży Czasu, gdzie o czasach Heroda opowiada multimedialna wystawa. W pobliżu pozostałości katedry z czasów wojen krzyżowych znajduje się meczet pozostawiony przez Turków, z kolei w okolicy Starej Przystani, która jest niezwykle malowniczym miejscem, na dłużej można zatrzymać się w przyjemnych restauracjach serwujących smaczne potrawy. Turyści strudzeni zwiedzaniem i upałami mogą udać się na miejscową plażę, by podziwiać akwedukt i korzystać z kąpieli słonecznych. W nowszej części miasta znajduje się skupisko hoteli, apartamentów i pensjonatów oraz luksusowe pole golfowe.

Akka – dawna stolica krzyżowców, której nie można pominąć pod żadnym względem. Prawdziwy turystyczny skarb skrywa się w sercu dużego, przemysłowego miasta znajdującego się na cyplu wyrastającym z wybrzeża galilejskiego. Przepiękne stare miasto otacza pierścień doskonale zachowanych murów obronnych, co zawsze przyciąga turystów poszukujących cennych pamiątek historycznych. Założycielami pierwotnej osady byli Fenicjanie i właśnie to miejsce uważane było za „klucz do Palestyny”, przez co targały tym obszarem liczne konflikty zbrojne. Już w 636 r. port wpadł w ręce Arabów i dopiero w średniowieczu został odbity przez krzyżowców, którzy postanowili w tym miejscu wybudować potężną twierdzę. Warownia stała się stolicą Królestwa Jerozolimskiego oraz ostatnim, legendarnym bastionem krzyżowców w regionie, przejętym przez Mameluków w 1291 r. Później portem rządzili jeszcze Turcy, którzy oddali Akkę dopiero po upadu Imperium Osmańskiego w wyniku I wojny światowej. Po wpisaniu starówki na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO miastem zainteresowali się turyści. Do jednego z najstarszych portów na świecie można dostać się przez wyłom w dawnych murach otaczających starówkę także od strony morza. Architektura miasta powstała w XII w., dlatego w wielu budynkach można dopatrzeć się stylu romańskiego i gotyckiego z przepięknymi sklepieniami oraz posadzkami uderzającymi zarówno prostotą, jak i elegancją. Na uwagę turystów zasługuje Brama Lądowa i meczet El Dżazzara, który mija się po wejściu na starówkę. Malowniczą alejką można dostać się do potężnej cytadeli, która za poszczególnych rządów służyła jako koszary, arsenał i więzienie. Obecnie znajduje się tam Muzeum Braterstwa, do którego przylega pasjonujące „podziemne miasto krzyżowców”. Warto zagłębić się w pogrążone w mroku pomieszczenia, sale, krypty i lochy, by poczuć na własnej skórze oddech mroków średniowiecza. W cytadeli można również obejrzeć tureckie fortyfikacje, ogród z czasów krzyżowców czy brytyjskie więzienie z szubienicą. Oprócz wielu świątyń i meczetów, które można zobaczyć podczas wędrówki po mieście, na uwagę zasługują: Gospoda Kolumnowa, orientalny bazar, plac Wenecki, uliczki okalające plac Genueński oraz Wieża Flagowa i Wieża Much. Promenadą Muru Morskiego warto podążyć spacerowym tempem do Przystani Pizańskiej skrywającej szereg przytulnych restauracji. Lokalne agencje turystyczne organizują rejsy statkiem po okolicznych wodach, natomiast po zwiedzeniu miasta najlepiej udać się na południową stronę, gdzie można oddać się błogiemu wypoczynkowi na wspaniałej plaży z widokiem na zabytkową Akkę.

Nazaret – miejsce dzieciństwa i dorosłego życia Jezusa oraz ważne miasto pod względem historycznym, kulturowym i turystycznym w Izraelu, które od zawsze przyciąga podróżników z całego świata. Obecnie jest to hałaśliwe, chaotyczne i największe w Izraelu miasto arabskie, chociaż w V w. chrześcijanie wznieśli w nim bizantyjską bazylikę, w miejscu której krzyżowcy wybudowali potężną katedrę i tam właśnie ustanowiono biskupstwo. Świątynia nie przetrwała próby czasu, a miasto trafiło najpierw pod rządy Saladyna, później w ręce mameluckiego sułtana, powracając do chrześcijan dopiero w 1620 r. Nazaret zapisał się także jako „kość niezgody” podczas wojny o niepodległość Izraela w XX stuleciu. Do Nazaretu tłumnie pielgrzymują chrześcijanie, by pomodlić się w bazylice Zwiastowania Pańskiego. Świątynia wzniesiona w XVIII w. jest największą chrześcijańską budowlą na Bliskim Wschodzie. W jej wnętrzu znajdują się między innymi zachowane elementy kościołów bizantyjskich oraz Grota Zwiastowania wybudowana w miejscu, gdzie Archanioł Gabriel miał oznajmić Maryi, że w nadprzyrodzony sposób pocznie syna. W Nazarecie także można zwiedzić kościół św. Józefa zbudowany nad pieczarą, w której Józef miał swój warsztat oraz cerkiew św. Archanioła Gabriela ze studnią Maryi – miejscem czerpania wody przez świętą. Turyści spacerujący po mieście co chwilę natrafiają na świątynie, meczety i synagogi, niemniej bardzo często kierują się w stronę Starego Bazaru zapchanego straganami i sklepami z pamiątkami. Warto zajrzeć także centrum turystycznego prezentującego makietę miasta z I w. n.e., pokazującą turystom, jak wyglądały ówczesne warunki życia dawnych chrześcijan.

Kumran – jedno z ważniejszych miejsc w Izraelu, znane z odnalezienia w nim słynnych „Zwojów znad Morza Martwego”. Prastare ruiny miasta wciąż intrygują uczonych, a cały teren objęto ochroną w ramach parku narodowego. Starożytna osada istniała w tym miejscu już w VIII-VII w. p.n.e. i utrzymywała się z wydobycia soli. Najwięcej budynków wzniesiono jednak w II w. p.n.e., kiedy w miejscowości osiedliła się sekta esseńczyków. Chociaż ślad po tajemnym zgromadzeniu przepadł około 70 r. n.e. po rozgromieniu żydowskiego powstania przez Rzymian, pozostały po nich zwoje odnalezione przez przypadek w 1947 r. przez grupkę chłopców. Około 200 manuskryptów znalezionych w grotach odnosi się do Biblii i do dziś budzi wiele kontrowersji, jeżeli chodzi o prawidłowe odczytywanie Pisma Świętego. Obecnie zwoje są przechowywane w Muzeum Izraela i Muzeum Rockefellera w Jerozolimie, natomiast w rezerwacie Kumran można z zewnątrz zobaczyć miejsca, w których znaleziono zwoje, oglądnąć film o esseńczykach i wystawę poświęconą odkryciu.

Morze Martwe – z oddali morze przypomina inne zbiorniki wodne, ale już przy bliższym poznaniu niezwykłego regionu okazuje się, że ciężko jest znaleźć na kuli ziemskiej drugie takie miejsce. Zaskakujący akwen jest nie tylko rzadko spotykaną atrakcją, ale także idealnie nadaje się na spędzenie urlopu. Turyści przyjeżdżają nad Morze Martwe, by rozkoszować się fenomenalnymi widokami, pooddychać nieskazitelnie czystym powietrzem oraz zażyć emocjonującej kąpieli z możliwością bezładnego unoszenia się na tafli wodnej, a nawet siedzenia i czytania książki. Region Morza Martwego znany jest na całym świecie z kuracji leczniczych i pobliskich miejsc turystycznych zachęcających do częstych wypraw. Magia Morza Martwego wiąże się z ogromnym zasoleniem akwenu i położeniem ponad 400 m p. p. m. w geologicznym uskoku ciągnącym się na południe Afryki, tworzącym tym samym najniżej położone miejsce na powierzchni globu. Morze Martwe jest generalnie wielkim jeziorem śródlądowym o długości 75 km i szerokości dochodzącej do 18 km. Zasilają je wody rzeki Jordan i kilka strumieni, natomiast wśród pustyń okalających akwen można znaleźć liczne oazy z wodospadami, a także bujną roślinność. Chociaż morze było przed wiekami kilka razy większe, obecnie składa się z dwóch odmiennych basenów, z których basen południowy jest mniejszy i bardziej zasolony. Zbiorniki oddziela półwysep Halaszon zwany „językiem”. W tajemniczej toni można obserwować intensywną krystalizację soli oraz ciekawe formacje solne przypominające góry lodowe. W zbiornikach otoczonych urwiskami i solniskami nie widać śladu życia, niemniej unikalny klimat, dzięki wysokiej zawartości tlenu i mikroelementów, korzystnie wpływa na zdrowie. Turystów przyciągają jak magnes występujące wzdłuż wybrzeża bogate w minerały czarne błota i gorące źródła siarkowe o właściwościach leczniczych, dobrze wpływające na serce, układ nerwowy, skrzela i skórę, łagodząc również objawy artretyzmu, reumatyzmu, bóle stawów czy rozmaite alergie. O doskonałe samopoczucie gości wypoczywających w regionie Morza Martwego dbają świetnie wyposażone i luksusowe centra SPA. Wzdłuż całej linii brzegowej najlepiej jest szukać miejsc z prysznicami, gdyż nie ma specjalnie wydzielonych kąpielisk. Woda ma mulistą konsystencję i pozostawia na ciele osad, dlatego zaraz po wyjściu z morza warto opłukać się czystą wodą.

Hebron – jedno z najstarszych miast na Bliskim Wschodzie charakteryzujące się gęstą atmosferą miejską i jednocześnie święte miejsce dla Żydów. To właśnie tutaj Abraham zawarł biblijne „przymierze z Bogiem”, natomiast w okolicznych grotach mieszkali i umarli znani bohaterowie Starego Testamentu. Okoliczne wzgórza pokryte są winnicami, sadami i gajami oliwnymi, a niewielkie opady w tym regionie pozwalają na wypas stad kóz i owiec, wystawianych na sprzedaż przez handlarzy słynnego targowiska. W Hebronie wybudowano kilkadziesiąt meczetów, natomiast nad miastem góruje masywna budowla przypominająca twierdzę. Świątynia wzniesiona nad Grobem Patriarchów, nazywana jest również Pieczarą Makpela, gdzie modlą się Żydzi i Arabowie przybywający z całego świata. Zwiedzanie groty utrudniają czasami wydarzenia polityczne, dlatego przed wycieczką do miasta warto zorientować się w bieżącej sytuacji.

Jerozolima – jest największym miastem Izraela i jego stolicą administracyjną, nie uznawaną jednak przez ONZ. Ma długowiekową historię i jest centralnym punktem dla judaizmu, chrześcijaństwa i islamu. Już 1000 lat p. n. e. była ważnym ośrodkiem religijnym ze względu na wybudowaną przez króla Salomona świątynię, w której przechowywano Arkę Przymierza. Dzięki niedalekiej odległości odbywają się tam 1-2 dniowe wycieczki, które obejmują głównie przejazd nad Morze Martwe z podziwianiem panoramy miasta z Góry Oliwnej, zwiedzanie Wieczernika, gdzie miała miejsce Ostatnia Wieczerza, grobu żydowskiego króla Dawida i kilku najważniejszych stacji Drogi Krzyżowej. Warto również zobaczyć dawną gminę żydowską, sanktuarium Zwojów, Wzgórze Świątynne ze Ścianą Płaczu, Kopułę na Skale oraz Bazylikę Grobu Świętego.

Najczęściej Zadawane Pytania

Kiedy najlepiej wybrać się do Centralnego Izraela?
W regionie Centralnego Izraela łagodny klimat panuje przez cały rok. Najlepszymi miesiącami, kiedy woda w morzu jest ciepła, a na plażach można opalać się całymi dniami są miesiące od kwietnia do października, chociaż w lipcu i sierpniu upały mogą najbardziej dawać się we znaki. Warto pamiętać, że ze względu na wrześniowe święta większość atrakcji turystycznych może być zamknięta.

Jaka waluta obowiązuje w Izraelu i jakie są orientacyjne ceny?
Walutą Izraela jest nowy szekel izraelski (NIS), 1 szekel=100 agorot. Ceny mogą się różnić zależnie od miasta, restauracji i poziomu konkurencji jaka występuje w poszczególnym miejscu. Warto także pamiętać, że za towary i usługi płaci się więcej w okolicach wielkich świąt żydowskich.

Gdzie i jakie pamiątki kupić w Izraelu Centralnym?
Dobrym miejscem na robienie zakupów są deptaki małych miast, gdzie w witrynach sklepowych można wypatrzyć interesujące pamiątki. Cenną pamiątką przywiezioną z Izraela są przedmioty mineralne wykonane z mułu Morza Martwego, luksusowa biżuteria, brylanty, eleganckie futra i orientalne dywany. W wielu sklepach można trafić na wyszukane wyroby ze srebra, miedzi i skóry, hafty oraz ceramikę, szczególnie ormiańską. Uwagę turystów przyciągają fajki wodne oraz misternie wykonane dzbanki, filiżanki i talerzyki. Nie ma problemu ze znalezieniem figurek z drewna oliwkowego i wyrobów z ręcznie dmuchanego szkła, za którymi najlepiej rozglądać się na targowiskach. Religijni turyści z pewnością zainteresują się tradycyjnym rękodziełem sakralnym i judaiką od takich przedmiotów jak menory, świeczniki i mezuzy, po tkaniny ścienne i rzeźby przedstawiające sceny religijne oraz jarmułki, szale modlitewne i pojemniki na kadzidło. Wiele ciekawych przedmiotów można znaleźć u handlarzy antykami, interesujące jest także niebieskie szkło z Hebronu. Turyści chętnie kupują suszone, aromatyczne przyprawy, gdyż są łatwe w transporcie i dobrze się przechowują. Z Izraela można wrócić z wygodnych, oryginalnych sandałach. Targowanie się jest tradycją, ale tylko wtedy, gdy turyście naprawdę zależy na poszukiwanym towarze.

Jaki czas obowiązuje w Izraelu?
W Izraelu do czasu polskiego dodajemy 1 godzinę.

Jak poruszać się po Izraelu Centralnym?
Jednym z popularniejszych środków lokomocji są autobusy państwowej firmy, którymi szybko i wygodnie można podróżować po kraju. Dobrze prosperujące koleje państwowe, korzystające ze zmodernizowanych składów mogą być alternatywą dla autobusów, zwłaszcza, że ceny przejazdu są porównywalne. Na drogach można zobaczyć zbiorowe taksówki „szerut”, czyli mikrobusy kursujące na wybranych trasach. Połączenia lotnicze nie należą do najtańszych, ale bez problemu linami krajowymi można przemieszczać się między Tel Awiwem, Jerozolimą, Hajfą, Rosh Pinna i Ejlatem.

Informacje na znakach drogowych mogą pojawiać się w językach: angielskim, hebrajskim i arabskim, na drogach obowiązuje ruch prawostronny, a żeby wypożyczyć samochód trzeba mieć ukończone 21 lat i posiadać kartę kredytową znanej sieci. Wypożyczonym samochodem nie można wjeżdżać na teren Zachodniego Brzegu Jordanu oraz do Strefy Gazy. Izraelskie władze honorują polskie i międzynarodowe prawo jazdy przez 90 dni od daty wjazdu, natomiast po przekroczeniu tego okresu trzeba uzyskać stosowne dokumenty. Osoby wjeżdżające na teren Izraela własnymi samochodami powinny posiadać „zieloną kartę”.

Należy pamiętać, że poruszanie po kraju w czasie trwania Szabatu jest znacznie utrudnione, natomiast ruch samochodowy i motocyklowy całkowicie ustaje w święto Jom Kipur obowiązujące zgodnie z ruchomym kalendarzem żydowskim.

Poruszanie po Izraelu Centralnym nie sprawia żadnych trudności. Wzdłuż wybrzeża biegnie autostrada, którą bardzo szybko można dostać się do Tel Avivu, pozostałych kurortów, a także do większości historycznych miejsc.

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

Jakie plaże są w Centralnym Izraelu?
Wzdłuż całego wybrzeża Izraela Centralnego można znaleźć wspaniałe, szerokie i piaszczyste plaże, niemniej najciekawsze z nich znajdują się w głównym kurorcie Netanja. Jest to długi i szeroki pas wybrzeża z drobnym piaskiem, miejscami dobrze zagospodarowany, sąsiadujący z infrastrukturą turystyczną i lokalami gastronomicznymi.

Przy hotelach wyższej kategorii lub w wybranych kurortach plaża jest usypywana sztucznie lub znacznie różni się od typowych plaż miejskich, dlatego wybierając kurort i hotel warto upewnić się do jakiej plaży będziemy mieć dostęp.

Jakie są ograniczenia celne w Izraelu?
Do Izraela można wwieźć w gotówce środki finansowe w dowolnej walucie, nie przekraczające 80 tys. szekli. Przepisy celne nie pozwalają wwozić żywności, roślin i chemikaliów. Ograniczeniom podlega także wwóz i wywóz zwierząt (w tym domowych), objęty przepisami międzynarodowymi. Zakaz obejmuje posiadanie stylizowanych monet, matryc do ich produkcji, oraz urządzeń i automatów do gier hazardowych. Ponadto można wwieźć alkohol do 2 l poniżej 40% i 1 l powyżej 40%, papierosy (400 szt.) i perfumy (250 ml). Obowiązuje całkowity zakaz wwożenia narkotyków.

Jakie dokumenty potrzebne są w razie konieczności skorzystania z służby zdrowia w Izraelu?
Usługi medyczne charakteryzują się wysokim standardem i opierają na lecznictwie prywatnym, dlatego należy pamiętać, że ubezpieczenie i usługi medyczne są w Izraelu kosztowne. Zaleca się zatem wykupienie w Polsce stosownego ubezpieczenia (polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych są uznawane) opiewającego na kwotę nie mniejszą niż 100 tys. Euro., aby w przypadku choroby odzyskać koszty poniesione za leczenie.

Wymagane są ubezpieczenie komunikacyjne, a osoby wjeżdżające na teren kraju pojazdami mechanicznymi powinny posiadać „zieloną kartę”.

Ze względu na inną florę bakteryjną należy starannie wybierać restauracje lub jadać w hotelach, przestrzegać podstawowych zasad higieny oraz zwracać uwagę na warunki w jakich przygotowuje się i przechowuje jedzenie. Turyści powinni pić wyłącznie wodę butelkowaną, gdyż woda z kranu nie zawsze jest zdatna do picia. Koniecznie trzeba pić dużą ilość wody, gdyż niska wilgotność powietrza może szybko odwodnić organizm.

Szczepienia ochronne nie są wymagane, niemniej w niektórych krajach istnieją zagrożenia sanitarno-epidemiologicznych, dlatego przed wyjazdem warto sprawdzić czy szczepienia nie są zalecane sezonowo i profilaktycznie zaszczepić się przed wskazanymi chorobami. Poszczególne zalecenia sanitarne pozwalające uniknąć zachorowania na różne choroby dostępne są na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Ważne informacje MSZ

Dokumentem uprawniającym do wjazdu i wyjazdu z Izraela jest paszport ważny przynajmniej 6 miesięcy. Na terenie Izraela bez wiz można przebywać 90 dni. O wjeździe na terytorium kraju decydują służby graniczne. Warto pamiętać, iż na teren Izraela nie można wjechać po wcześniejszej wizycie w niektórych krajach arabskich. Ten sam zapis obowiązuje w drugą stronę. Istnieje jednak możliwość poproszenia urzędnika w Izraelu o niestemplowanie paszportu przy przylocie i wylocie w celu otrzymania na osobnej karcie tzw. „flying viza”, dzięki której będzie można wjechać bez problemu do Izraela po wcześniejszym pobycie w krajach arabskich. Przekroczenie dozwolonego okresu pobytu, który wcześniej został określony stemplem w paszporcie, może być uznane za pobyt nielegalny, co przeważnie skutkuje aresztem i odmową wjazdu przy kolejnych wizytach. Należy również pamiętać, że ruch osobowy pomiędzy terytorium Izraela a terytoriami będącymi w kompetencji Palestyńskiej Władzy Narodowej bywa całkowicie wstrzymany przez izraelskie władze wojskowe, dlatego przed wyjazdem należy dokładnie zapoznać się z bieżącą sytuacją polityczną. Nie ma obowiązku meldunkowego, natomiast ze względu na uliczne kontrole izraelskich służb imigracyjnych i policji, należy stale mieć przy sobie dokumenty podróży.

Szczegółowe i aktualne informacje można znaleźć na stronie MSZ: www.msz.gov.pl lub na stronie ambasady polskiej w Tel Awiw www.telavivpl.org

Adresy polskich placówek konsularnych:

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Państwie Izrael
Izrael, Tel Awiw, Soutine 16, 64684
Tel.: +97 237253111 Faks: +97 235237806
telaviv.amb.sekretariat@msz.gov.pl
www.telavivpl.org

Tresc opisow dostarczana przez merlinx.

Instytut Polski w Tel Awiwie
Izrael, Tel Awiw, Weizmann 4, 64239
Tel.: +97236962053 Tel.: +97236962059 Faks: +97236962064
secretary@polishinstitute.org.il
www.polishinstitiute.org.il

Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Beer Shevie
Izrael, Beer Sheva, 14 Shenkar St., POB 2196, 46-120 Herzlia Pituach
Tel.: +972 99579997 Tel. dyżurny: +972 546618906 Faks: +972 99507061
jack@fliderbaum.com jack@beldor.com

Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Jerozolimie
Izrael, Jerozolima, 27, Jabotynsky St., 92-141

Ejlat

Hajfa

Jerozolima

Judea

Morze Martwe

Południowy Izrael

Północny Izrael

Samaria

Strefa Gazy

Tel Aviv

Wzgórza Golan

Izrael: Centralny Izrael , Ejlat , Hajfa , Jerozolima , Judea , Morze Martwe , Południowy Izrael , Północny Izrael , Samaria , Strefa Gazy , Tel Aviv , Wzgórza Golan

Wybierz region Centralny Izrael , Ejlat , Hajfa , Jerozolima , Judea , Morze Martwe , Południowy Izrael , Północny Izrael , Samaria , Strefa Gazy , Tel Aviv , Wzgórza Golan